Cây phòng phong có tác dụng gì?

1. Thông tin cây thuốc phòng phong

Cây thuốc phòng phong hay còn được gọi là hồi thảo, sơn hoa trà, bỉnh phong và tên khoa học của nó là Ledebouriella seseloides wolff, với họ hoa tán có danh pháp khoa học là Apiaceae. Cây phòng phong được phân thành nhiều nhóm khác nhau như thiên phòng phong, xuyên phòng phong, trúc diệp phòng phong. Trong đó đặc điểm của từng loại cây như sau:

• Xuyên phòng phong là một cây sống lâu năm có chiều cao có thể lên tới 1 mét. Khoảng cách từ lá xuống mặt đất vào khoảng 10-15 cm. Lá xuyên phòng phong là lá kép có hình xẻ lông chim. Hoa được mọc thành cụm và có màu trắng. Quả phòng phong kép bao gồm có phần quả và có hình dạng trứng dẹp, đồng thời không có lông bao phủ.
• Thiên phòng phong cũng là một loại cây sống lâu năm, có chiều cao trung bình từ 0,3-0,8 mét. Lá thiên phòng phong mọc cách, cuống lá thường dài và ở phía dưới phát triển thành bẹ ôm lấy thân. Lá kép 2-3 nhánh, có hình dạng xẻ lông chim và giống với lá cây ngải cứu.
• Hoa phòng phong tự có hình tán kép, với mỗi tán kép lại có từ 5-7 tán nhỏ, các cuống của tán nhỏ thường không đều nhau. Ở mỗi tán nhỏ của hoa phòng phong có khoảng 4-9 hoa nhỏ màu trắng. Quả phòng phong thường là quả kép và hai quả dính vào nhau giống như hình chuông. Trên lưng quả có sống chạy dọc và có ống tinh dầu ở giữa sống.
• Trúc diệp phòng phong còn có tên gọi là vân phòng phong và cũng là một loại cây sống lâu năm. Tuy nhiên chiều cao trung bình của trúc diệp phòng phong thường thấp hơn thiên phòng phong và chỉ cao từ 0,3-0,5 mét. Lá kép có từ 2-3 lần có hình xẻ lông chim, phiến là chét giống lá trẻ, dài khoảng 7-10 cm và rộng 2-4 cm mép nguyên không có răng cưa. Hoa tự có hình tán kép có màu trắng bao gồm 5- 8 tán nhỏ, mỗi tán có từ 10-20 hoa nhỏ có cuống không đều nhau. Quả phòng phong hình trứng và có màu nâu tái, sống chạy dọc trên lưng và giữa sống quả có 3 ống tinh dầu.

2. Cây phòng phong có tác dụng gì?

Cây phòng phong là một vị thuốc và bộ phận thường được sử dụng làm dược liệu đó là rễ phòng phong. Người ta thường lựa chọn các rễ phòng phong to khỏe, da mỏng, mịn và đầu rễ không có lông, cắt rễ thấy có màu nâu và giữa tâm có màu vàng nhạt. Khi rễ cây đạt được độ to thì có thể bắt đầu thu hoạch được. Cây phòng phong có chứa các thành phần hóa học như Manit, Phenol, Xanthotoxin, Phenola Glucosid, tinh dầu, acid hữu cơ, Manitol, Anomalin, Marmesin, Panaxynol Falcarinol, 10-diol , 8-Dien-4, Scopolatin, Falcarindiol, 8E-Heptadeca-1, 6-Diyn-3, Saposhnikovan,… nhờ đó mà cây phòng phong có công dụng bao gồm:

• Tác dụng kháng khuẩn: nước được sắc từ cây phòng phong có khả năng gây ức chế một số virus cúm cũng như một số loại vi khuẩn gây bệnh khác như Pseudomomas aeruginosa, staphylococus và shigella.
• Tác dụng giảm đau: theo trung dược học có ghi chép lại, khi tiêm hoặc uống nước sắc từ phòng phong có tác dụng nâng cao ngưỡng chịu đau của chuột.
• Tác dụng điều hòa nhiệt độ: nước được sắc từ cây phòng phong có tác dụng thoái nhiệt.
• Loại trừ độc tính của phụ tử
• Chủ đầu phong, đau nhức xương khớp, chóng mặt, sợ gió, đau đầu, phiền, phong hành khắp toàn thân có dùng nước sắc phòng phong sẽ giúp cơ thể nhẹ nhàng.
• Hành kinh lạc, thư cân mạch, thông quan tiết, làm giảm đau mắt đỏ, lậu hạ, mồ hôi tự ra, trục thấp dâm, hoạt chi tiết, chỉ thống, mồ hôi trộm, chảy nước mắt sống, băng trung.
• Chủ trị 36 chứng phong, thông lợi ngũ tạng, ích thần, tâm phiền, thất thương, năng an thần, quân bình khí mạch, bổ trung, mắt sưng đau do phong, mồ hôi trộm, ngũ lao, định chí, cơ thể nặng nề.
• Trừ phong thấp, giải biểu và khu phong
• Trị ngoại cảm phong hàn và phong nhiệt
• Thắng thấp, khu phong, phát hãn và giải biểu

3. Bài thuốc từ cây phòng phong

Cây phòng phong là một dược liệu quý và được sử dụng trong một số bài thuốc điều trị bệnh như:

• Bài thuốc trị thương hàn, mụn nhọt và ban chẩn: sử dụng cam thảo, phòng phong dược liệu, liên kiều và chỉ tử, mỗi vị với số lượng bằng nhau đem đi tán bột, ngày uống từ 8-12 gram.
• Bài thuốc trị ngộ độc nguyên hoa, ô đầu và phụ tử: đem phòng phong nấu kỹ sau đó lấy nước cốt uống để giải độc.
• Bài thuốc trị nôn mửa, chóng mặt và phong đờm: các vị thuốc bao gồm nhân sâm 80 gram, sinh khương 160 gram, phục thần 120 gram, bạch truật 120 gram, quất bì 80 gram và phòng phong 80 gram đem sắc các vị thuốc trên và chia thành 4 lần uống.
• Bài thuốc trị khí trệ, phân có máu và phong nhiệt: sử dụng chỉ xác và phòng phong với lượng bằng nhau đem đi sắc uống.
• Bài thuốc trị khí hư: các vị thuốc gồm cam thảo sống 20 gram, bạch phục linh 20 gram, nhân trần 12gram, bạch thược 20 gram, chi tử 12 gram, sài hồ 4 gram, trần bì 4 gram và phòng phong 12 gram đem; sắc uống.
• Bài thuốc trị đau đầu, tiêu chảy, lỵ, đau bụng, ra mồ hôi: sử dụng hoàng cầm sao, phòng phong, thược dược sao mỗi vị thuốc 40 gram trộn đều và lấy 20-40 gram đem sắc uống.
• Bài thuốc trị mồ hôi trộm: sử dụng xuyên khung 40 gram, nhân sâm 20 gram và phòng phong 80 gram đem tán nhỏ thành bột. Sau đó sử dụng 12 gram đun với nước sôi uống trước khi đi ngủ.
• Bài thuốc trị đau đỉnh đầu hoặc đau nửa đầu: sử dụng phòng phong và bạch chỉ mỗi vị lấy số lượng bằng nhau. Sau đó trộn với mật và nặn thành viên to bằng viên đạn, mỗi lần dùng 1 viên với nước trà xanh.
• Bài thuốc trị đại tràng bị bí kết ở người cao tuổi: sử dụng phòng phong, bột mì và chỉ thực mỗi loại 40 gram với cam thảo 20 gram sao chung và đem đi tán bột. Mỗi lần sử dụng 8 gram bột với nước sôi và dùng trước bữa ăn.
• Bài thuốc điều trị phụ nữ ra huyết nhiều hoặc bị băng trung: sử dụng phòng phong cắt đầu bỏ đuôi, nhặt sạch lông và nướng cho đến khi đỏ và tán thành bột, mỗi lần sử dụng với 4 gram rượu.

4. Một số lưu ý khi sử dụng vị thuốc phòng phong

Những đối tượng kiêng kỵ vị thuốc phòng phong bao gồm:

• Theo ghi chép của lôi công bào chế dược tính giải thì nguyên khí hư yếu không nên sử dụng.
• Không nên sử dụng phòng phong với tình trạng huyết hư sinh phong và nhiệt cực sinh phong.
• Cẩn thận khi sử dụng cho trường hợp âm hư hỏa vượng.
• Không sử dụng phòng phong cho những trường hợp hen suyễn, có mồ hôi và phế hư.
• Chống chỉ định với trẻ nhỏ sau khi bị tiêu chảy kèm co giật, tỳ hư và phụ nữ sau khi sinh.

Tóm lại, cây phòng phong là một cây thuốc quý sống lâu năm có nguồn gốc từ Trung Quốc. Vị thuốc phòng phong có rất nhiều tác dụng dược lý vì vậy được áp dụng vào nhiều bài thuốc chữa bệnh dân gian như đau đầu, tiêu chảy, mồ hôi trộm,… Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất kỳ loại dược liệu nào cũng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cũng như có bài thuốc phù hợp.