Bài thuốc đông y chữa rong kinh

Rong kinh là tình trạng kinh nguyệt kéo dài trên 7 ngày, số lượng kinh nguyệt có thể nhiều hoặc ít tùy theo từng bệnh nhân. Đây là một trong những bệnh lý phụ khoa phổ biến thường gặp, không những ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thụ thai của người phụ nữ. Song song với các phương pháp điều trị khác, điều trị rong kinh bằng đông y cũng là một lựa chọn an toàn, hiệu quả. Vậy có những bài thuốc đông y chữa rong kinh nào?

Như đã nói ở trên, rong kinh là một trong những bệnh lý phụ khoa khá phổ biến ở phụ nữ. Bệnh không chỉ gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống hôn nhân cũng như sinh hoạt hàng ngày mà căn bệnh này có thể gây ảnh hưởng không tốt đến khả năng sinh sản của phụ nữ, cản trở quá trình thụ thai. Do đó, việc điều trị kịp thời, đúng lúc, đúng thời điểm là điều hoàn toàn cần thiết.

Điều trị rong kinh có thể sử dụng thuốc tây y hoặc thuốc đông y hoặc kết hợp cả 2 phương pháp tùy thuộc theo tình trạng bệnh lý của bệnh nhân.

Y học hiện đại điều trị rong kinh giúp giảm các triệu chứng nhanh, dễ sử dụng, chi phí hợp lý nhưng dễ xảy ra tình trạng kháng thuốc, đặc biệt tình trạng kháng kháng sinh xảy ra ngày càng nhiều, nguy cơ tái phát cao, tác dụng phụ cũng phổ biến.

Điều trị rong kinh bằng đông y là phương pháp sử dụng các loại thảo dược tự nhiên, an toàn, lành tính, ít xảy ra tác dụng phụ hơn thuốc tây y. Mặt khác, thuốc đông y có thể tác động vào tận gốc bệnh, có thể đồng thời xử lý triệu chứng bệnh kết hợp với bồi bổ sức khỏe toàn thân mà không gây ảnh hưởng đến pH âm đạo, hạn chế khả năng tái phát tốt hơn. Đổi lại, bệnh nhân cần phải kiên trì sử dụng thuốc trong thời gian dài do thuốc đông y có tác dụng chậm hơn tây y.

Đông y chữa rong kinh có khá nhiều vị thuốc, bài thuốc cho nên việc lựa chọn thuốc phù hợp, an toàn, hiệu quả cũng cần được bác sĩ thăm khám và kê đơn.

Theo đông y, dựa trên nguyên nhân gây bệnh, rong kinh được chia làm 7 thể khác nhau: thể huyết ứ, thể thấp nhiệt, thể thực chứng và huyết chứng, thể khí uất, thể hư chứng, thể dương hư và thể âm hư. Mỗi thể bệnh có những biểu hiện triệu chứng lâm sàng khác nhau, tương ứng với những phương thuốc trị bệnh khác nhau.

2.1. Thể huyết ứ

Hay gặp ở các trường hợp bệnh nhân có sử dụng biện pháp đặt vòng tránh thai hoặc sau các lần nạo phá thai dẫn đến tổn thương mạch xung nhâm.

• Biểu hiện triệu chứng: Đột nhiên bị xuất huyết âm đạo, lượng máu ra nhiều hoặc chảy dầm dề không cầm được, có máu cục, máu tím đen kèm theo đau vùng bụng dưới, đỡ đau khi ra được máu cục.
• Đông y chữa rong kinh thể này thường dùng một số vị thuốc có tính hoạt huyết thông ứ, chỉ huyết như: đào nhân, ích mẫu, cỏ nhọ nồi, xuyên khung…
• Bài thuốc tham khảo: Đương quy, xuyên khung, đan sâm, đan bì mỗi loại 8g; tam thất, một dược, ngũ linh chi mỗi vị 4g; ngải diệp, ô tặc cốt, mẫu lệ 12g. Đem sắc uống ngày 1 thang.

2.2. Thể thấp nhiệt

Tức là tình trạng rong huyết có kèm theo nhiễm khuẩn vùng bộ phận sinh dục.

Biểu hiện triệu chứng:

• Rong huyết với lượng máu ra nhiều, đặc dính nhớt, màu đỏ tím.
• Nếu bệnh thiên thấp, bệnh nhân sẽ có sắc mặt vàng, miệng dính nhớt, rêu lưỡi trắng nhợt, tiểu ít kèm tiêu chảy, mạch hoạt sác.
• Nếu bệnh thiên nhiệt, tự hãn, rêu lưỡi đỏ, khô nhớt, táo bón, tiểu tiện vàng, mạch trầm sác.

Đông y chữa rong kinh thể thấp nhiệt dùng các vị thuốc có tính thanh nhiệt táo thấp như: hoàng liên, hoàng cầm, hoàng bá…

• Bài thuốc cổ phương tiêu biểu: bài hoàng liên giải độc thang. Bài này sử dụng cho những bệnh nhân thiên về chứng nhiệt nhiều hơn. Các vị trong bài có: Hoàng liên, hoàng bá, hoàng cầm mỗi vị 12g, chi tử 10g. Dùng sắc uống mỗi ngày 1 thang thuốc, nên uống khi nguội.
• Điều kinh thăng dương trừ thấp thang: chỉ định cho thể thiên thấp. Khương hoạt, sài hồ, thăng ma, hoàng kỳ, thương truật, phòng phong mỗi vị 8g; cảo bản, mạn kinh tử, đương quy, độc hoạt mỗi vị 6g với cam thảo 4g. Cho dùng sắc uống ngày 1 thang thuốc cũng cho hiệu quả rất tốt.

2.3. Thể thực chứng và huyết chứng

Bệnh liên quan trực tiếp đến chứng tâm hỏa vượng, cũng có thể gặp ở những người có chế độ ăn thiếu khoa học, hay ăn quá nhiều đồ cay nóng làm cho phần nhiệt trong cơ thể bị tăng lên,khiến huyết đi sai đường mà sinh bệnh.

Biểu hiện triệu chứng:

• Bệnh nhân ra máu đột ngột, lượng máu nhiều, màu đỏ sẫm.
• Hay khát nước, lưỡi đỏ rêu vàng, ngủ không ngon giấc kèm theo choáng đầu, mạch hoạt sác.

Thuốc đông y chữa rong kinh thể này có thể kể đến một số vị thuốc lương huyết chỉ huyết như cỏ nhọ nồi, bồ hoàng sao đen, tóc rối (đốt thành than đen)…

Bài thuốc tham khảo: địa du, a giao, đan bì, than bẹ móc, bạch thược, sinh địa, hắc giới tử mỗi loại 12g; bồ hoàng sao đen 20g, tóc rối đốt thành than đen 6g. Đem tán bột rồi hòa nước uống mỗi ngày 12g.

2.4. Thể hư chứng

Hư ở đây có thể do khí hư, âm hư, cũng có thể do dương hư hay cơ thể bị suy nhược, thiếu dinh dưỡng.

Biểu hiện triệu chứng:

• Huyết ra không ngừng, sắc đỏ nhạt.
• Người mệt mỏi nhiều, đoản hơi, ăn uống kém, hay sợ lạnh, lưỡi nhợt rêu lưỡi mỏng, đại tiện lỏng.

Theo lý luận y học cổ truyền, hư thì phải bổ. Nếu muốn cải thiện tình trạng rong huyết này, buộc phải dùng phép bổ, cụ thể là bổ khí liễm huyết.

Phương thuốc có thể dùng như: hoàng kỳ, mẫu lệ, ô tặc cốt, mẫu lệ mỗi thứ 12g; đương quy, trần bì, sài hồ mỗi thứ 4g, nhân sâm 8g, thăng ma 2g và tóc rối đốt thành than 6g. Dùng sắc uống mỗi ngày 1 thang.

2.5. Thể khí uất

Biểu hiện triệu chứng:

• Huyết ra kéo dài hoặc đột ngột, có máu cục, đau vùng bụng dưới lan ra mạn sườn 2 bên.
• Dễ cáu giận, rêu lưỡi dày, mạch huyền sáp.

Điều trị nên dùng các vị thuốc bài thuốc giúp điều khí giải uất: hương phụ, bạch truật, xuyên khung, bạch thược…

2.6. Thể dương hư

Biểu hiện triệu chứng:

• Huyết ra lâu ngày, đau vùng bụng dưới và ngang rốn, eo lưng cũng đau.
• Bệnh nhân sợ lạnh thích ấm, sắc mặt nhợt hoặc vàng xám, mạch trầm trì nhược tế.

Điều trị nên lấy ôn bổ thận dương làm gốc, có thể dùng các vị như thục địa, xuyên khung, xuyên quy, ngải cứu, a giao…

2.7. Thể âm hư

Biểu hiện triệu chứng:

• Rong huyết, băng huyết kéo dài, lượng máu nhiều, máu màu đỏ sẫm.
• Tâm phiền, lưỡi đỏ rêu lưỡi vàng tróc, miệng khát, người gầy, lòng bàn tay bàn chân nóng (hay nóng về chiều), mạch hư tế sác.

Đông y chữa rong kinh thể này dùng các vị thuốc bài thuốc có khả năng liễm huyết bổ âm.

Bài thuốc tham khảo: thục địa, hoài sơn, long cốt, ô tặc cốt, mẫu lệ mỗi vị 12g; nữ trinh tử, phục linh, đơn bì, trạch tả mỗi loại 8g. Dùng sắc uống mỗi ngày 1 thang.

Đông y chữa rong kinh rất tốt, hiệu quả, an toàn và ít tác dụng phụ. Tuy nhiên, tác dụng của thuốc đông y chậm hơn so với các thuốc tây y. Mặt khác, đông y lại phân chia bệnh rong kinh thành nhiều thể khác nhau, dựa trên căn nguyên gốc bệnh cũng như triệu chứng lâm sàng để chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Nếu có biểu hiện rong kinh, người bệnh nên đến gặp bác sĩ để được thăm khám, kê đơn thuốc tốt nhất, tránh mất quá nhiều thời gian điều trị mà không mang lại hiệu quả.