Huyệt châm cứu tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não là một hội chứng trong phạm vi chứng “trúng phong” trong Y Học Cổ Truyền. Cục máu đông làm tắc nghẽn mạch máu là nguyên nhân chính gây tai biến mạch máu não. Bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng đột ngột, diễn biến nhanh như chóng mặt, ngã, một nửa người không cử động được, méo mồm, nói ngọng, trường hợp nặng có thể bất tỉnh hôn mê. Y Học Cổ Truyền chia trúng phong thành 2 thể: Trúng phong kinh lạc và tạng phủ.

• Trúng phong kinh lạc: Thường hay gặp trong nhồi máu não, co thắt mạch não, và xuất huyết não mức độ nhẹ. Các triệu chứng thường thấy như: liệt mặt, liệt nửa người không có hôn mê, thoáng mất ý thức, hoa mắt, chóng mặt,..
• Trúng phong tạng phủ: Hay gặp trong xuất huyết não, nhồi máu não ổ lớn, có tình trạng hôn mê.
  • Chứng bế thể liệt cứng do dương khí thịnh, bệnh ở tại tạng tâm và can, hai tay người bệnh nắm chặt, co quắp, hàm răng nghiến chặt, mắt đỏ, người bệnh thở khò khè, người nóng, chất lưỡi vàng, rêu lưỡi vàng dày, không ra mồ hôi, mạch hoạt sác hữu lực.
  • Chứng thoát thể liệt mềm: Bệnh nhân hôn mê, mồm há, chân tay mềm duỗi, ra mồ hôi nhiều, đái dầm dề, sắc mặt trắng bệch, lưỡi nhạt, chân tay lạnh, mạch tế sác.

Sau khi bị tai biến mạch máu não, bệnh nhân để lại các di chứng chủ yếu là bán thân bất toại biểu hiện thượng hạ chi của bán thân bên phải hoặc bên trái tê dại, giảm hoặc mất khả năng cử động, giảm cảm giác đau, nóng, lạnh. Việc chữa tai biến mạch máu não là rất cần thiết để các di chứng của bệnh sớm được phục hồi.

Trong Y Học Cổ Truyền, thường điều trị bằng huyệt châm cứu tai biến mạch máu não. Chọn phối hợp giữa các huyệt tại chỗ và các huyệt ở xa theo đường tuần hành kinh mạch. Tùy theo thời gian diễn biến của bệnh và thể trạng của bệnh nhân mà cường độ và phương pháp kích thích sẽ khác nhau.

Thực hiện châm cứu tai biến mạch máu não theo các công thức huyệt:

• Huyệt ở tay bao gồm: Bát tà, Kiên ngung, Tý nhu, Kiên tỉnh, Hợp cốc, Khúc trì, Nội quan,…
• Huyệt ở chân gồm có: Hoàn khiêu, Phong thị, Dương lăng tuyền, Âm lăng tuyền, Túc tam lý, Huyết hải, Phong long, Giải khê, Tam âm giao, Thái xung, Hành gian, Bát phong,…
• Huyệt ở vùng đầu mặt cổ bao gồm: Giáp xa, Bách hội, Hạ quan, Địa thương, Thượng liêm tuyền, Thiên đột…

Bệnh nhân ở tư thế nằm nghiêng sang một bên hoặc nằm ngửa. Điện châm 1 lần/ngày, thời gian lưu kim từ 25 – 30 phút. Một liệu trình điều trị từ 30 – 45 lần châm, tuỳ theo mức độ bệnh, sau mỗi liệu trình, bác sĩ đánh giá tình trạng bệnh và đưa ra lời khuyên có nên nhắc lại một số liệu trình tiếp theo.

Thường dùng một số huyệt như Giáp tích tương ứng với chi liệt, Kiên ngung, Thủ tam lý, Phong thị, Túc tam lý, Thừa sơn, Dương lăng tuyền, Giải khê. Để thủy châm vào các huyệt, sử dụng một số vitamin như: B1, B6, B12 liều cao, các thuốc tăng cường tuần hoàn não, tăng cường dinh dưỡng thần kinh (cerebrolysin, citicoline, gliatilin…) để hỗ trợ điều trị.

Đây là biện pháp không thể thiếu khi chữa di chứng tai biến mạch máu não. Người bệnh cần được xoa bóp vùng đầu mặt, lưng và tay chân, trọng tâm là bên bị liệt. Tập luyện đều đặn, thườn xuyên có vai trò rất quan trọng trong phục hồi chức năng. Tiến hành cho bệnh nhân tập sớm từ thụ động đến chủ động tùy theo tình trạng của mỗi người bệnh.

Tóm lại, khi biết huyệt châm cứu tai biến mạch máu não người bệnh có thể dễ dàng thực hiện, tuy nhiên cần phải có hướng dẫn và theo dõi bởi người có chuyên môn. Ngoài ra, để phòng ngừa bệnh tai biến mạch máu não tái phát, người bệnh cần tuân thủ điều trị của bác sĩ, theo dõi sức khỏe định kỳ, kiểm soát yếu tố nguy cơ, có chế độ sinh hoạt, làm việc khoa học và tập luyện đều đặn. Bên cạnh đó còn cần phòng tránh các yếu tố làm tăng nguy cơ gây tai biến như để cơ thể bị lạnh, làm việc gắng sức, stress,…