Với người bệnh mắc phải virus, hệ miễn dịch đóng vai trò hết sức quan trọng. Sức đề kháng tốt giúp tạo ra kháng thể chống lại tác động xấu của virus. Nhiều thảo dược về gan như cà gai leo, actiso, diệp hạ châu… giúp thanh nhiệt, giải độc mát gan nhưng không có tác dụng tăng cường hệ miễn dịch khỏe mạnh. Hoàng kỳ được ví như “anh em của nhân sâm” giúp tăng cường sức đề kháng. Cùng tìm hiểu về loài thần dược này.
Hoàng kỳ – “anh em của nhân sâm”
Hoàng kỳ là rễ phơi hay sấy khô của cây Hoàng kỳ (Astragalus Membranaceus (Fish) Bunge). Hoàng kỳ có vị ngọt, tính ôn. Thành phần chứa nhiều chất như sacaroza, nhiều loại acid amin, protit, Cholin, Betain, acid Folic, vitamin P, amylase. Trong Hoàng kỳ Mông cổ có Polysaccharide, Acaloid. Nhiều nguyên tố vi lượng như Selenium, Sắt, Canxi, Phospho, Magnesium…
Theo Y học Cổ truyền, Hoàng kỳ có tác dụng tốt đối với các tạng gan, thận, phổi và lá lách. Tại sao các thầy thuốc thường so sánh hoàng kỳ với nhân sâm? Nhân sâm có tác dụng chính là đại bổ nguyên khí cho toàn thể trạng, hồi dương cứu mạng, sử dụng trong những tình uống cấp cứu hoặc bổ sung sinh lực. Trong khi đó, tác dụng của Hoàng kỳ thường dùng cho những người có thể trạng kém, thường xuyên đau ốm, cơ thể suy nhược.
Mặt khác, theo nghiên cứu dược lý hiện đại, cho thấy hoàng kỳ làm tăng chức năng thực bào của hệ thống bào lưới, làm tăng kháng thể IgE và cAMP. Song song với đó Hoàng kỳ có khả năng làm cho tế bào tương lách tăng sinh, thúc đẩy hình thành kháng thể và nâng cao tính miễn dịch của thể dịch. Như vậy, hoàng kỳ không chỉ tăng cường mà còn điều tiết chức năng miễn dịch, có tác dụng duy trì cân bằng nội môi của thuốc.
Hoàng kỳ không bị nhớt như nhâm sâm, dùng đơn lẻ hay phối hợp đều có tác dụng hết sức tuyệt vời. Ví dụ như dùng phối hợp đan sâm – hoàng kỳ rất tốt cho người bệnh viêm gan virus. Vì hoàng kỳ giúp tăng sức đề kháng, ngăn ngừa virus hoạt động và phát triển. Đan sâm đồng thời giúp tăng lưu thông tuần hoàn máu gan, tăng nuôi dưỡng tế bào các các tổ chức ở gan. Bên cạnh đó, hoàng kỳ dùng trong nuôi dưỡng tế bào làm cho tế bào sinh trưởng nhanh, số lượng hoạt động tăng lên nhiều, giúp kéo dài tuổi thọ, thúc đẩy chuyển hóa protit của huyết thanh và gan đồng thời làm tăng quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Vì vậy, Hoàng kỳ tác dụng bảo vệ gan, chống sụt giảm glycogen ở gan.
Hoàng kỳ đối với bệnh viêm gan mạn tính
Các thể bệnh do virus gây nên thì hệ miễn dịch đóng vai trò quyết định khỏi bệnh. Khi bị virus siêu vi B,C xâm nhập vào cơ thể, đa số người bệnh có khả năng tự tạo kháng thể anti HBs để tiêu diệt virus, 10% những người miễn dịch kém không tạo kháng thể nên bị bệnh mãn tính. Vì vậy giai đoạn đầu sử dụng giúp cơ thể có hệ miễn dịch tốt hơn.
Một số nghiên cứu vai trò của Hoàng kỳ với đối tượng bệnh nhân viêm gan mạn tính cho kết quả rất đáng chú ý như sau:
- Ngô Khai Chi dung Hoàng kỳ điều trị 29 ca viêm gan mãn liệu trình 1-3 tháng, kết quả có cải thiện triệu chứng lâm sàng và gan nhỏ lại.
- Hậu Thế Vinh và cộng sự dùng hoàng kỳ điều trị 58 ca kết quả trước mắt 83% đỡ, tác dụng tốt hơn viêm gan kéo dài đa số có triệu chứng cải thiện và chức năng gan hồi phục tốt (trích trung thảo dược 1980).
- Theo nghiên cứu tạp chí trung Y dược Cát Lâm 1985 dùng Hoàng kỳ điều trị 174 ca viêm gan B có HBsAg dương tính số bệnh nhân chuyển âm tính và tiến bộ 131 ca tỷ lệ 75,3%.
- Nhiều nghiên cứu cũng cho thấy các Isoflavonoid của Hoàng kỳ có tác dụng chống oxy hóa, chống thiếu máu cục bộ, kháng viêm trong các bệnh viêm, kháng virus.
TTND.PGS.TS Trần Quốc Bình nói về công dụng của Hoàng kỳ trong bài thuốc Y học Cổ truyền điều trị bệnh gan: “Hoàng kỳ là bổ khí, một trong những vị thường xuyên cùng với đẳng sâm và nhân sâm. Có thể dùng sống, sinh hoàng kỳ, và tẩm mật ong. Sinh hoàng kỳ bổ dương khí tốt hơn, nếu di chứng tai biến dùng sinh hoàng kỳ, dùng cho người yếu, người liệt cơ, người liệt nửa người nhanh hồi phục. Sao tẩm thì bổ tỳ vị, bổ tiêu hóa mạnh hơn. Hoàng kỳ họ chế thuốc tiêm cho huyệt túc tâm lý, nhiều cụ trường thọ do miết huyệt túc tâm lý, nâng sức đề kháng. Tiêm dung dịch này vào tăng rất tốt, đề kháng rất khỏe. Hoàng kỳ tăng miễn dịch rất tốt. Ức chế virus thì chức năng miễn dịch cần rất tốt. Hoàng kỳ và đan sâm trong YHCT rất hợp lý. Kể cả virus SARS, chúng ta từng chiết xuất trong quế Tamiflu, trong thảo dược rất nhiều, chẳng qua chúng ta chưa đủ khả năng để chiết xuất hết được, với tác dụng tăng miễn dịch, đề kháng của cơ thể. Trong tương lai, có thể hy vọng nhiều chế phẩm YHCT có khả năng ức chế virus viêm gan B, viêm gan C.”
[wpcc-iframe width=”696″ height=”392″ src=”//web.archive.org/web/20200810221018if_///www.youtube.com/embed/c2edJJI9cWY?start=5&feature=oembed” frameborder=”0″ allow=”accelerometer; autoplay; encrypted-media; gyroscope; picture-in-picture” allowfullscreen=””]Cuối cùng, để đạt hiệu quả Hoàng kỳ phải được bào chế đúng và kiểm tra hoạt chất Astragalosid IV. Đây là thành phần chính của Hoàng kỳ, đã được nghiên cứu chứng minh có tác dụng bảo vệ tim mạch, gan, hệ miễn dịch, hệ tiêu hóa, kháng viêm, kháng virus,…Astragalosid IV đang được tiếp tục nghiên cứu sâu hơn với triển vọng phân lập và phát triển thành hoạt chất làm thuốc.
