Chi tử là vị thuốc thường được sử dụng để thanh nhiệt giải độc, cầm máu, an thần… Y học ngày càng phát triển, nhiều nghiên cứu khoa học đã được tiến hành giúp khẳng định các tác dụng của cây, đặc biệt là hiệu quả của Chi tử trên các bệnh về gan.
Giới thiệu về thảo dược quý Chi tử
Đặc điểm thực vật
- Chi tử là quả chín của cây dành dành, còn được gọi là sơn chi.
- Điều kiện trồng và chăm sóc Chi tử rất đơn giản.
Phân bố
- Cây được trồng nhiều ở miền Bắc, cũng có khi mọc hoang dại.
- Ngoài Việt Nam, Chi tử cũng được trồng ở nhiều nước khác như Trung Quốc, Triều Tiên, Nhật Bản.
Thành phần hoạt chất
Chi tử chứa nhiều hoạt chất quý như gardenin, cronin, sitosterol, gardenoside, crocetin D-mannitol, genipin-l-beta-D-gentiobioside, shanzhiside.
Công dụng tuyệt vời của Chi tử
Theo Y học cổ truyền
Theo Giáo sư, Bác sỹ Trần Văn Kỳ: vị dược liệu có tác dụng hạ nhiệt, lợi tiểu, làm mát máu, giải độc, làm tiêu tan phiền muộn, dùng để điều trị chứng phiền muộn, sốt cao, viêm gan vàng da, tiểu tiện ít đỏ, đắp ngoài điều trị chấn thương phần mềm.
Theo Dược lý hiện đại
Nhiều nghiên cứu đã được tiến hành và chỉ ra nhiều công dụng của Chi tử:
- Giải nhiệt: Do ức chế trung khu sản sinh nhiệt của cơ thể. Do đó, dược liệu có tác dụng hạ sốt rất tốt.
- Tác dụng lợi mật: Chi tử làm tăng tiết mật. Người ta tiến hành thắt ống dẫn mật của động vật và cho động vật dùng chi tử. Kết quả rất bất ngờ, Chi tử làm tăng co bóp túi mật và ngăn không cho bilirubin trong máu tăng. Nhờ đó mà chống lại vàng da và việc bài tiết mật dễ dàng để tiêu hóa thức ăn hiệu quả. Điều này đặc biệt quan trọng với người bệnh gan do ở những bệnh nhân này khả năng bài tiết mật kém, chức năng tiêu hóa suy giảm, mật vào máu gây vàng da, ngứa ngáy, mệt mỏi.
- Tác dụng cầm máu: Chi tử sao cháy thành than có tác dụng cầm máu. Với người bệnh gan thì điều này cũng thật sự cần thiết vì khả năng tổng hợp các chất trong cơ thể bao gồm cả chất cần cho quá trình đông máu giảm, bệnh nhân dễ bị chảy máu.
- Kháng khuẩn: Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng Chi tử có tác dụng ức chế nhiều vi sinh vật gây bệnh nguy hiểm.
- An thần: Vị thuốc có tác dụng tốt trong chữa mất ngủ ở những bệnh nhân viêm nhiễm bị sốt cao làm xung huyết và hưng phấn thần kinh.
- Hạ huyết áp: Trên động vật, các nhà khoa học cũng chứng minh được Chi tử có tác dụng hạ áp tốt.
- Ngoài ra, dược liệu cũng được chứng minh có tác dụng ức chế tế bào ung thư.
Ứng dụng của Chi tử trong điều trị các bệnh nguy hiểm
Chi tử được ứng dụng linh hoạt để điều trị nhiều bệnh nguy hiểm như:
- Bệnh viêm gan vi rút cấp (thường kết hợp cùng Nhân trần)
- Nhiều loại bệnh viêm nhiễm khác như Hội chứng cam nhiệt (mắt đỏ sưng đau, chảy nước mắt, mồm khô đắng, ngủ không yên, bứt rứt)
- Các chứng huyết nhiệt gây chảy máu như ho ra máu, nôn ra máu, chảy máu cam, tiểu ra máu, đại tiện ra máu…
- Trị bỏng, nhiễm trùng, sốt bứt rứt, khát nước
- Trị chấn thương do bong gân
Dựa trên những nghiên cứu của Y học hiện đại và quá trình kiểm chứng trên người bệnh của Y học cổ truyền có lịch sử hàng ngàn năm, chúng ta có thể đặt một kỳ vọng lớn trong vận dụng Chi tử để điều trị viêm gan virus B, C – những căn bệnh nguy hiểm vốn rất khó điều trị. Và xa hơn là ngăn ngừa xơ gan, ung thư gan.
